هوشمندسازی واژه ای است که این روزها همه جا با آن مواجه می شویم. از اینترنت و شبکه های مجازی که جولانگاه بی چون و چرای تبلیغات در این حوزه شده اند گرفته تا همه ی مشاور املاک هایی که به قصد خرید یک خانه به آن مراجعه می کنیم، به عنوان اولین و رقابتی ترین گزینه روی میز در یک بسته بندی شیک و زیبا قرارگرفته، خانه هوشمند است. از آنجایی که سیستم هوشمند دقیقا و لزوما آپشنی جهت زیباسازی ساختمان و خانه شما نیست، منظورمان از این جمله دقیقا این است که  امکانات خانه هوشمند اتفاقا به شدت کاربردی هستند. چون اولین مزیت هوشمندسازی این است که موجب بهینه شدن مصرف انرژی می گردد. از سوی دیگر بحث کنترل از راه دور امکانی است که برای بسیاری از کاربران خانه هوشمند احساس امنیت خاطر چشم گیری را فراهم می آورد.

چگونه روش هوشمندسازی مناسبی را انتخاب کنیم؟

از آنجایی که فرآورده خانه هوشمند، به صورت عمده فصل مشترک علومی نظیر برق، ict و کامپیوتر است، صحبت کردن علمی و تخصصی درباره این زمینه کاری ممکن است موجب گمراه شدن کاربران عادی گردد. خانه هوشمند آلفا با حدود ده سال سابقه فعالیت در عرصه هوشمندسازی  تنها به عنوان عضو کوچکی از این جامعه تخصصی به ارائه اطلاعاتی شفاف و به دور ازهرگونه تعصب می پردازد، تا بتواند راه گشای شما در جهت انتخاب درست از یک محصول با توجه به پارامترهای کاربردی، منطقه ای و مبتنی بر استانداردهای سازمان نظام مهندسی کشور و بالتبع استانداردهای جهانی باشد. در ادامه به شیوه های اجرای گوناگون هوشمندسازی می پردازیم.

انواع شیوه های هوشمندسازی

اساس کار سیستم های هوشمند بر مبنای اطلاعات جمع آوری شده از سوی سنسور ها به سمت یک سیستم مرکزی است که وظیفه پردازش و تحلیل اطلاعات دریافتی و درنهایت اجرای فرامین درخواست شده را برعهده دارد. با این تعریف در مجموع می توان عنوان کرد که سه روش کلی گوناگون برای هوشمندسازی ساختمان ها وجود دارد:

• بهره گیری از سیم کشی (BUS) مجزا جهت هوشمندسازی برای انتقال داده ها
•  بهره گیری از کابل های برق به عنوان بستری جهت هوشمندسازی برای انتقال داده ها
• بهره گیری از سیستم های بی سیم (وایرلس) جهت هوشمندسازی برای انتقال داده ها

بهره گیری از سیم کشی (BUS) مجزا جهت هوشمندسازی برای انتقال داده ها

در این شیوه هوشمندسازی می توان به معروف ترین و معتبرترین استانداردهای حوزه اتوماسیون از جمله KNX، EIB ، BACnet ، LON ، S-Bus و غیره اشاره داشت، که شیوه انتقال اطلاعات بسته به استاندارد استفاده شده بر روی ۱، ۲ یا ۴ زوج سیم منتقل می شود و این سیم های حامل اطلاعات کاملا از سیم های منتقل کننده جریان اصلی برق ایزوله می باشند. از ویژگی های این روش به این نکته می توان اشاره نمود که سنسور ها اطلاعات را به مرکز کنترل ارسال نموده و در آنجا مرکز کنترل پس از تحلیل اطلاعات دریافتی فرمانی را به عملگرها که عمدتا ً در همان مرکز کنترل نصب شده اند، ارسال و این عملگرها باعث قطع یا وصل جریان برق می شوند.

از معایب این روش، به غیر اقتصادی بودن آن می توان اشاره نمود. زیرا علاوه بر سیم کشی برق ۲۲۰ولت که سیم کشی استاندارد برق کشور است، نیاز به سیم کشی کابل شبکه می باشد، که هم از منظر اقتصادی گرانتر بوده و در نتیجه بار مالی مضاعفی برای سازنده محسوب می گردد.علاوه براین، به علت ۲۴ ولت بودن برق در این نوع از کابل ها، دیوایسی نظیر کلید برق محدود شده و از سایر برندهای موجود نمی توان، استفاده نمود.

بهره گیری از کابل های برق به عنوان بستری جهت هوشمندسازی برای انتقال داده ها

یکی از معتبرترین استانداردهای هوشمندسازی با این شیوه اجرا می شود. که  اساس کار آن بر مبنای انتقال اطلاعات بدون نیاز به کابل کشی مجزاست. تنها برای عملکرد بعضی از دیوایس ها مانند مانیتور لمسی  و دستگاه کارتخوان، احتیاج به سیم کشی مبتنی بر شبکه نظیر کابل های cat5  و cat6  نیاز است. در هوشمندسازی به شیوه استفاده از  سیم کشی برق، به جای جعبه فیوز متداول ساختمان های سنتی ، از تابلو برقی استفاده می شود که در آن تجهیزات پردازنده و کنترل کننده و ماژول های مختلف نصب می شوند.که می توانند اطلاعات به دست آمده از طرف مرکز کنترل را دریافت و نسبت به آن واکنش نشان می دهند و به این ترتیب  دستگاه های متصل به سیستم هوشمند را خاموش یا روشن می نماید.مرکز کنترل در این سیستم وظیفه ذخیره سناریوها، دریافت کدها از ریموت کنترل و در نهایت ارسال آن به سمت ماژول مورد نظر را بر عهده دارد. که از طریق کارکردن با یک رابط کاربری مناسب به زبان فارسی، دستورالعمل های مورد نظر به خانه هوشمند داده می شود.

بهره گیری از سیستم های بی سیم (وایرلس) جهت هوشمندسازی برای انتقال داده ها

شیوه اجرایی پرطرفدار دیگری که امروزه استفاده از آن به صورت متداول در آمده است. مبتنی بر بهره گیری از سیگنال های بی سیم (Wireless) به عنوان بستر اصلی ارتباطی سیستم هوشمند می باشد. در این روش فرمان ها از طریق سیگنال های وایرلس در حال تبادل  هستند. از مهم ترین استاندارد های این روش می توان به  Z-Wave  و Zigbee اشاره نمود.

در این روش علاوه بر سرعت بالای انتقال اطلاعات ، نیاز به تغییر در سیم کشی ساختمان وجود ندارد و به همین خاطر به راحتی در خانه هایی که امکان تغییر در سیستم سیم کشی ساختمان وجود ندارد به راحتی قابل اجرا می باشد.

در کنار مزایای یاد شده، از معایب این شیوه از هوشمندسازی، محدود بودن تنوع دیوایس های مربوط به خانه هوشمند است. اگر از بحث در خطر بودن سلامتی و قرار گرفتن دائمی در معرض امواج وای فای فاکتور بگیریم، عامل دیگری که از معایب این سیستم محسوب می گردد، هزینه و طاقت فرسا بودن تعویض باتری دستگاه های وایرلس است. تصور کنید برای حجم عظیمی از دیوایس های متفاوت، که به صورت دائم در حال فعالیت هستند، سالانه به چمد باتری نیاز دارید؟ و اصلا یک سوال بهتر اگر زمانی که شما در مسافرت هستید یا اصلا در منزل حضور ندارید دستگاه هایی که با باتری به فعالیت خود ادامه می دهند، اگر باتری شان تمام شود چه ضمانتی یرای حفظ  امنیت خانه هوشمند شما وجود خواهد داشت؟

به عنوان یک رویکرد کلی اگر به دنبال داشتن یک خانه هوشمند هستید، حتما با در نظر گرفتن عوامل متعددی که در بالا به آن اشاره کردیم  به انتخاب سیستم هوشمندی مناسب با نیاز های خود بپردازید.